Panek (Wzgórza Bielawskie)

---

Nazwa

Przed rokiem 1945 to wzniesienie znane było pod niemiecką nazwą Herrleinberg. W toku lat wykształciły się także lokalne i potoczne określenia, takie jak Holimberek, Halimberek oraz Helimberek.

Na mocy zarządzenia nr 70 Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 marca 1954, które dotyczyło przywrócenia i ustalenia urzędowych nazw obiektów fizjograficznych w Dolnym i Górnym Śląsku, ustalono nową nazwę wzniesienia – Panek, która jest tłumaczeniem wcześniejszej wersji niemieckiej. To właśnie ta nomenklatura figuruje jako główna w Państwowym Rejestrze Nazw Geograficznych.

Oprócz Panek, wzniesienie nosi także nazwę Góra Parkowa, a lokalnie związane jest z legendą, według której znane jest pod nazwą Góra Krasnoludków.

Zagospodarowanie turystyczne

W rejonie Góry Parkowej można dostrzec bogate zadrzewienie, gdzie dominuje las mieszany, w którym przeważają takie gatunki jak świerk, lipa oraz dąb. Obszar ten obfituje w sieć malowniczych ścieżek, które są idealne zarówno dla spacerowiczów, jak i miłośników rowerowych wycieczek.

Na szczycie wzgórza znajduje się wieża widokowa, która została zbudowana w czerwcu 1925 roku. Do wieży prowadzą trzy szlaki piesze, każdy o innym stopniu trudności, co czyni ją dostępną dla szerokiego grona turystów. Z jej wysokości roztacza się przepiękna panorama Bielawy i pobliskich terenów; w sprzyjających warunkach pogodowych, możliwości dostrzeżenia miejscowości oddalonych o nawet 30 km są na wyciągnięcie ręki.

Warto zauważyć, że początkowe dwie wieże były drewniane, a obecna stalowa konstrukcja była pierwsza tego typu w całym powiecie. Fundatorem była lokalna sekcja Eulengebirgsverein (Towarzystwa Sowiogórskiego), której przewodniczącym był Wolfgang Dierig, na cześć którego wieża nazywana jest Wolfgangturm. W rejonie wieży funkcjonowała restauracja, która ma być niebawem odtworzona, umożliwiając turystom korzystanie z usług gastronomicznych w atrakcyjnej lokalizacji.

Na zachodnim stoku znajduje się niecodzienna ściana skalna, znana jako Biała Skałka, będąca pozostałością po kamieniołomie, który zamknięto w XIX wieku. Z kolei na północnym zboczu widoczny jest wyciąg narciarski o długości 200 metrów, nazwany „Krasnal”, który charakteryzuje się nachyleniem wynoszącym 14°. W pobliżu, na południowej stronie, w okolicach nieczynnego wyciągu, powstały stanowiska do grillowania, co dodatkowo zwiększa atrakcyjność tego miejsca.

U podnóża Panka znajduje się ruchliwa obwodnica Bielawy, co czyni ten obszar jeszcze bardziej dostępnym. Północno-zachodnie stoki Panka łączą się z niewysokim wzniesieniem Studnik, które osiąga wysokość 375 m n.p.m. Dawniej znane było jako Góra Maślana, a obecnie zachowało swą dziedzictwo jako Butterberg.

Kulminacja na zachodnim stoku ma wysokość 391 m n.p.m i jest nazywana potocznie Górą Mackiem lub Górą Poganka, chociaż nie posiada oficjalnego polskiego odpowiednika. Teren wschodni od tej kulminacji charakteryzuje się niewielkim nachyleniem, a w przeszłości, przed rokiem 1940, obszar ten był własnością firmy Dierig, a po 1945 roku należy do BZPB im. II Armii WP, która zakończyła działalność w 2008 roku. Wcześniej obszar ten służył jako pastwiska dla bydła aż do końca lat 60. XX wieku.

Obecnie w tym miejscu powstały ogródki działkowe im. Gen. Wł. Sikorskiego oraz „Radość”, które niestety zostały w znacznej mierze zaniedbane. Zachodnie stoki Studnika są dość strome i obrośnięte lasem, dodając piękna okoliczny krajobrazowi.

W dolnym obszarze Góry Parkowej znajduje się również staw rybny o powierzchni 3,2 hektara, znany jako Cegielnia, głęboki na 2 metry. Jest on zarządzany przez PZW, które co roku organizuje zawody spławikowe o puchar prezesa Koła PZW Bielawa. W wodach stawu występują takie gatunki ryb jak szczupak, płoć, karaś oraz karp. Powstanie tego akwenu wiązało się z zalaniem terenu wyrobiska gliny, które prywatnie funkcjonowało w tym rejonie do 1945 roku. Źródła kartograficzne wskazują, że wyrobisko działało już w 1896 roku, a cegielnia B. Neugebauera została uwieczniona na mapach w latach 1923, 1936 oraz 1940.

Pomnik Felsmanna

W malowniczym otoczeniu lasu, na stoku Góry Maciek, rozciągała się ścieżka, która ułatwiała dostęp ze południowej części Bielawy do drogi prowadzącej ku restauracji oraz szczytowi Góry Parkowej. W dniu 21 maja 1921 roku, nieopodal tej ścieżki, na skraju lasu, odsłonięto pomnik, który był hołdem dla Paula Hugona Felsmanna, ówczesnego przewodniczącego Towarzystwa Sowiogórskiego (Eulengebirgeverein).

Pomnik ten wykonany został z wielkiego głazu narzutowego, pochodzącego z ostroszowickiej żwirowni, którego masa wynosiła ponad 1 tonę (22 cetnary). Na jego powierzchni wyryto inskrypcję: „Seinem/ verdienstvollen Vorsitzenden/ Herrn Paul Felsmann/ d. E.G.V. Langenbielau 1915”, co w tłumaczeniu na język polski oznacza „Wielce zasłużonemu przewodniczącemu Panu Paulowi Felsmannowi, Towarzystwo Sowiogórskie, Bielawa 1915”. Pomnik był na tyle znaczący, że znalazł się na niemieckiej mapie stolikowej (Messtischblatt) z 1940 roku.

Jednak po II wojnie światowej, kontrowersje związane z jego obecnością spowodowały, że pomnik został zrzucony z cokołu, który został następnie rozebrany, a sama struktura została przewrócona. Pomnik, leżący licem do gruntu, został porośnięty przez górską roślinność i przez długi czas uznawany był za zaginiony.

Po wielu latach poszukiwań, w 2007 roku odnaleziono ten zapomniany monument. Z kolei 21 maja 2012 roku, władze Bielawy zorganizowały uroczystość, podczas której kamień został odsłonięty w nowej lokalizacji, nieopodal Bielawskiej Placówki Muzealnej, znajdującej się przy ul. Piastowskiej 19 w Bielawie.

Warto również zaznaczyć, że niemiecka nazwa Góry Maciek – „Heidelberg” – upamiętnia właściciela terenu, który zdecydował się przekazać go w celu stworzenia pomnika dla Felsmanna. Istnieje również mniej prawdopodobne wyjaśnienie nazwy, które sugeruje, że dęby rosnące na górze mogą pochodzić z czasów pogańskich, gdzie „Heide” w niemieckim języku oznacza „poganin”.

Szlaki turystyczne

Wzrastająca popularność tras turystycznych prowadzi przez malownicze krajobrazy Wzgórz Bielawskich. Jedna z kluczowych szlaków to odcinek Szklary-Samborowice, który łączy różnorodne miejscowości w atrakcyjny sposób.

Oto szczegółowy opis trasy:

droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Nieszkowice – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Tatarski Okop – Gilów – Marianówek – Piława Dolna – Owiesno – Myśliszów – Panek (Góra Parkowa) – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Tłumaczów – Radków – Pasterka – Karłów – Skalne Grzyby – Batorów – Duszniki-Zdrój – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Bystrzyca Kłodzka – Igliczna – Międzygórze – Przełęcz Puchacza

Ta rozległa trasa obejmuje wiele jakże różnorodnych atrakcji umożliwiających odkrywanie uroków regionu. Warto zaznaczyć, że każda z miejscowości, przez które przebiega szlak, ma swoją unikalną historię oraz niepowtarzalny klimat.

---

Oceń: Panek (Wzgórza Bielawskie)

---