Eleni, właściwie znana jako Helena Dzoka lub Helena Tzoka, to postać wyjątkowa w polskiej muzyce. Urodziła się 27 kwietnia 1956 roku w Bielawie, a jej życie i twórczość są głęboko związane z dziedzictwem greckim, które kształtuje jej artystyczną tożsamość.
Artystka jest nie tylko piosenkarką, ale również autorką tekstów oraz kompozytorką. Jej bogaty dorobek muzyczny obejmuje utwory wykonane w trzech językach: polskim, greckim oraz angielskim.
Życiorys
Rodzina i edukacja
Eleni pochodzi z greckiej rodziny. Jej rodzice, Perykles i Despina Milopulos, zdecydowali się na emigrację do Polski w latach 50., w wyniku wydarzeń związanych z wojną domową w Grecji. Była dziesiątym, a zarazem najmłodszym dzieckiem w rodzinie.
W Bielawie, gdzie dorastała, ukończyła Szkołę Podstawową nr 7, a następnie kontynuowała naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego. Zainteresowanie muzyką skłoniło ją również do zapisania się do średniej szkoły muzycznej, gdzie uczyła się gry na gitarze.
Kariera muzyczna
Swoją przygodę z muzyką rozpoczęła w szkolnym zespole Niezapominajki, w którego skład wchodziły takie artystki jak Lena Diamandi, Krystyna Pawełoszek, Anna Kowalska oraz Irena Pakulniewicz. Następnie, śpiewała w żeńskim licealnym tercie wokalno-instrumentalnym Ballada, które tworzyła z Leną Diamandi i Krystyną Pawełoszek. Po ukończeniu szkoły średniej, rozpoczęła występy w studenckim zespole Hellen. Od 1975 roku była aktywna w zespole Prometheus, a w 1980 roku zaczęła solową karierę muzyczną.
Jej debiutancki album, nagrany z zespołem Prometheus, nosił tytuł Po słonecznej stronie życia i ukazał się w 1977 roku. Eleni zyskała popularność dzięki piosence, która została wykorzystana w czołówce polskich wersji seriali: Bouli oraz Pinokio. Rok 1980 przyniósł jej debiut solowy z albumem pt. Ty – jak niebo, ja – jak obłok. W 1985 roku w plebiscycie muzycznym tygodnika „Panorama” zajęła trzecie miejsce w dwóch kategoriach: piosenkarz roku oraz przebój roku za utwór „Imienia Twego nie chcę znać”.
1 marca 2004 roku odebrała Medal Świętego Brata Alberta za działalność na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Z kolei 1 lutego 2006, z okazji obchodów 30-lecia w branży muzycznej, wydała książkę Nic miłości nie pokona (wyd. Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2006). Publikacja ta zawiera zapis jej rozmowy z o. Robertem Mirosławem Łukaszukiem, pracującym w klasztorze jasnogórskim, na temat jej życia, miłości oraz duchowych przeżyć.
Od 2018 roku prowadziła kanał na YouTube, który do kwietnia 2021 roku zyskał ponad 13 tys. subskrybentów i przekroczył 1 milion wyświetleń. Niestety, kanał został usunięty z powodów „zagrażającego niebezpieczeństwa”, co obejmowało też ponad setkę jej teledysków. 22 maja 2022 roku, Eleni założyła nowy kanał na YouTube, aby kontynuować swoją działalność.
Życie prywatne
Eleni, znana z życia artystycznego, prowadzi życie prywatne w Poznaniu, gdzie osiedliła się na stałe. W 1976 roku wzięła ślub z Fotisem Dzokasem, co stało się istotnym wydarzeniem w jej życiu. Para doczekała się córki, Afrodyty, która przyszła na świat 26 sierpnia 1976 roku.
Niestety, tragiczne okoliczności dotknęły ich rodzinę. Dnia 20 stycznia 1994 roku, Afrodyta stała się ofiarą brutalnego przestępstwa. Zastrzelona przez 21-letniego Piotra Gruchota, swojego byłego partnera, który nie potrafił pogodzić się z ich rozstaniem, to wydarzenie głęboko wstrząsnęło zarówno jej rodziną, jak i całym środowiskiem.
Dyskografia
W świecie muzyki, Eleni zyskała uznanie dzięki swoim wyjątkowym utworom, które odzwierciedlają jej artystyczną wizję i pasję.
Single
Rok | Tytuł | Album |
---|---|---|
1977 | „Po słonecznej stronie życia” | Po słonecznej stronie życia |
1979 | „Fitepsa elia” / „Den ksero” | _ |
„O chorismos” / „Elpida kiani” | – | |
1980 | „Buzuki – It’s My Love” / „Come Back Tomorrow” | Buzuki disco |
„To nie sztuka” | – | |
„Jeszcze nie koniec gry” / „Ballado, hej!” | ||
2001 | „Coś z Odysa” | Coś z Odysa |
„Postaw na mnie a zatrzymam deszcz” | ||
2004 | „Nasze sms-y” | – |
„Świat jest taki jak my” | ||
2013 | „Aleksandria” | Miłości ślad |
2019 | „Słońce” | Statek do Pireusu |
Wszystkie te single stanowią świadectwo twórczości artystki na przestrzeni lat, podkreślając jej rozwój oraz różnorodność stylów. Ich znaczenie na rynku muzycznym nie może być niedoceniane.
Odznaczenia i wyróżnienia
„Skwer Eleni w Bielawie to miejsce, które zyskało uznanie dzięki przyznanym odznaczeniom oraz wyróżnieniom.”
- Order Uśmiechu,
- Czerwona Kokardka (1996),
- Nagroda św. Rity (22 maja 1999, przyznawana przez wspólnotę sióstr augustianek z Cascii kobietom, które w swym życiu – tak jak św. Rita – zrealizowały ewangeliczne przesłanie Chrystusa o przebaczeniu),
- Honorowe Obywatelstwo Miasta Bielawa (24 września 2008 r.),
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2017).
Upamiętnienia
Oto szereg przedsięwzięć, które upamiętniają Eleni. W Bielawie od 2018 roku organizowany jest coroczny festiwal piosenek artystki, który ze względu na sytuację pandemiczną miał przerwę w 2020 roku.
Na uwagę zasługuje także skwer imienia Eleni, który jest miejscem spotkań i relaksu, gdzie można podziwiać:
- mural z wizerunkiem piosenkarki,
- ławkę z postacią artystki.
Dodatkowo, warto wspomnieć o Izbie Czarnej Płyty w Pionkach, która również pełni funkcję miejsca kulturowego, gdzie można odkrywać muzyczne dziedzictwo Eleni.
Przypisy
- „Jednakowo kocham Polskę i Grecję”. Kulisy sławy Eleni [online], uwaga.tvn.pl, 25.08.2019 r. [dostęp 13.02.2023 r.]
- News | Eleni Strona Internetowa [online], Eleni Strona [dostęp 28.05.2022 r.]
- Eleni - Oficjalny Kanał YouTube - YouTube [online], www.youtube.com [dostęp 28.05.2022 r.]
- Autorzy / Eleni Dzoka – TIDAL [online], listen.tidal.com [dostęp 04.12.2021 r.]
- Dyskografia | Eleni Strona Internetowa [online], Eleni Strona [dostęp 04.12.2021 r.]
- LP LOVERS [online], Eleni Strona [dostęp 04.12.2021 r.]
- Miejski Ośrodek Kultury i Sztuki wBielawie, III Ogólnopolski Festiwal Piosenek Eleni „Po słonecznej stronie życia” Bielawa 2021 [online], III Festiwal Piosenek Eleni [dostęp 22.09.2021 r.]
- Miejski Ośrodek Kultury i Sztuki wBielawie, Festiwal Eleni 2021 [online], III Festiwal Piosenek Eleni [dostęp 22.09.2021 r.]
- Muzyczny powrót do przeszłości na „Czarnej Płycie” – Służba Więzienna [online], www.sw.gov.pl [dostęp 24.05.2021 r.]
- Kalendarium [online], Eleni Strona [dostęp 22.09.2021 r.]
- Są ze sobą, pomimo potwornych tragedii. Zobaczcie, kim jest mąż Eleni! Nigdy nie wybaczył mordercy ich córki [online], www.se.pl [dostęp 22.09.2021 r.]
- 40 Piosenek Eleni. [dostęp 22.09.2021 r.]
- Muzyka Twoje imię ma [online], www.empik.com [dostęp 22.09.2021 r.]
- Get millions of songs. All ad-free. [online], Apple Music [dostęp 04.12.2021 r.]
- Eleni [online], Discogs [dostęp 04.12.2021 r.]
- Platynowe płyty CD przyznane w 1998 roku [online], ZPAV [dostęp 09.12.2020 r.]
- Złote płyty CD przyznane w 2013 roku [online], ZPAV [dostęp 09.12.2020 r.]
- Protokół Nr XXX/08 z sesji Rady Miejskiej, która odbyła się 24.09.2008 r., pod przewodnictwem Przewodniczącego Rady Miejskiej Leszka Stróżyka, w sali narad RM przy ul. Piastowskiej 1 w Bielawie [online], bip.um.bielawa.pl [dostęp 24.05.2021 r.]
- Czerwona Kokardka w Polsce na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS. aids.gov.pl. [dostęp 30.12.2012 r.]
- Nagroda św. Rity: potęga przebaczenia. nasza-arka.pl. [dostęp 19.02.2017 r.]
- Rozmowa z s. Krystyną Abramczuk OSA – Sekretarka św. Rity. Wybaczyła. opoka.org.pl. [dostęp 19.02.2017 r.]
- Instytut GośćI.G., Dostali Medal św. Brata Alberta [online], info.wiara.pl, 07.01.2004 r. [dostęp 31.08.2022 r.]
- Ryszard Wolański: Leksykon polskiej muzyki rozrywkowej. Warszawa 1995 r.: Agencja Wydawnicza MOREX. ISBN 83-86848-05-7.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Lech Tkaczyk | Hubert Sulima | Sebastian Pawlak | Aleksandra Kwaśniewska (piosenkarka) | Hubert Klimko-Dobrzaniecki | Grzegorz Mostowicz-Gerszt | Natalia GrosiakOceń: Eleni